avatar
Куч
734.56
Рейтинг
+280.13

Uralova Nodira Ilxom qizi

Мақолалар

Инсон – табиатнинг олий муъжизаси

JizDPI
Илм-фан
Ватанимиз мустакилликка эришгандан сунг,  жисмоний тарбия ва спортни янада ривожлантириш ва уни хаётга таргиб килиш тугрисида Президентимизнинг бир катор карор ва фармонларини жорий этилмокда.
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг «Узбекистонда жисмоний тарбия ва спортни ривожлантириш чора тадбирлари тугрисида» ги карорининг кабул килиниши спортга булган эътиборни кучайтиришга имкон берди десак муболага булмайди.

Спорт – халқлар уртасида эзгуликни таргиб этувчи восита.

JizDPI
Илм-фан
 
Мамлакатнинг жахондаги нуфузи унинг заминида яратилган ва курилган спорт иншоотлари хамда спортчиларнинг жахон спорт мусобакаларида катнашиши, уларнинг уринлари ва ривожига кушган хиссаси, Айни вактда умумэътироф  этилган халкаро меъёрларга нечоглик амал килиши, халкнинг турмуш даражаси Билан белгиланади.

Ёшларга Ватанпарварлик рухини сингдиришда спортнинг урни ва ахамияти.

JizDPI
Илм-фан
Узбекистон Республикаси «Жисмоний тарбия ва спорт тугрисида» ги Конуннинг жорий этилиши, «Соглом авлод учун» орденининг таъсис этилиши ва Республика хукуматининг бир катор карорлари ахолии уртасида айникса махаллалар йирик кишлокларда согломлаштириш ишлари ёшлар уртасида кенг таргиб этилган тадбирларини олиб бориш ахолининг соглом турмуш тарзини шакиллантиришда  мухим урин тутиб келмокда.

Юртимиз Алпомишлари ва Барчиною – Тумарисларни тарбиялашда маънавий-маърифий ишларнинг самарадорлиги.

JizDPI
Илм-фан
Узбекистоннинг 15-йиллик мустакиллик даврида миллий кадриятлар кайта тикланди. Маънавий ва маърафий маданиятимиз бойиди, замонавий мафкура шакилланиб бормокда. Шу аснода миллий кадриятларимиз мазмунида урин олган «Алпомиш» ва «Барчиною» «Тумарислар» нинг садокати рамзида хозирги давр угил болаю-киз боланинг жасорати ва садокатидаги махоратларини оммалаштиришни вазифа килиб куйдик. Бу йулда Республика Президенти ва Хукумати олкишга сазовор фаолият курсатиб келмокда.

Инглиз ва ўзбек тилларида таксиснинг кейинлик микро-майдони ифодаланиши таҳлили.

JizDPI
Илм-фан
Атрофимизда содир бўлаётган воқеалар ривожининг кетма – кетлиги, улар орасидаги тартиб, изчиллик, узвийлик ҳамда тадрижий вақт муносабатларини тилда яъни лисоний акс эттириш ва унинг таҳлили таксиснинг майдон сифатида ўрганилиш эҳтиёжини юзага келтиради.

“Улисс” романининг поэтик хусусиятлари

JizDPI
Илм-фан
“Улисс” романида Стивен Дедалус марказий образлардан бирисаналади. У ўта билимдон, бироқ ўз идеаллари туфайли ҳаёт, атроф муҳит, ҳатто   ватани, оиласи билан келиша олмаган, кўзига дунё тор ёш йигит тимсолидир. Динидан, ватанидан воз кечган Стивен бир йил давомида Парижда санқийди, онасининг оғирлашуви туфайли Дублинга қайтади. Онаси ўлимидан қаттиқ қайғуга ботган Стивеннинг қўли ишга бормайди, фақат кундалик тирикчили эҳтиёжи уни Дублин мактабларининг бирида ишлашга мажбур қилади.

O‘quvchilar fikrlash qobiliyatini o`stirish usullari

JizDPI
Илм-фан
Yangilangan ta’lim mazmuni asosida yaratilgan darsliklarda tilshunoslikning hamma bo`limlariga mo`ljallangan mashg‘ulotlarda darslar ta’rif, qoida bilan boshlanmasdan, ya’ni o`quvchilarga bilimlar tayyor holida berilmasdan har bir mavzu uchun mo`ljallangan topshiriqlar tahlili bilan boshlanadi. Mana shu o`rinda o`qituvchi mahorati, qobiliyati, uquvi namoyon bo`ladi. Bu jarayonda bir faoliyat usulidan bosqichma-bosqich ikkinchi faoliyat usuliga o`tishi, ya’ni kuzatishdan umumiy xususiyatlari asosida guruhlashga, takrorlashdan o`xshash va farqli tomonlarini aniqlash asosida umumlashmalar shakllanadi. Shundagina berilgan topshiriqlar til hodisalarining mohiyatini ochishga xizmat qiladi.

Халқ достонлари тилига хосланган паремиологик бирликлар

JizDPI
Илм-фан
Тилшуносликда мақол, матал, ҳикматли иборалар тизими паремеология, парсемиологик бирликлар номи билан юритилади.
Ўзбек тилшунослигида паремиологик бирликлар (кейинги ўринларда ПБ деб юритилади) борасида анчагина салмоқли ишлар қилинган. Шунингдек, бадиий тилда учрайдиган ПБларнинг  ўзига хос  хусусиятлари юзасидан ҳам анчагина илмий тадқиқотлар олиб борилган ва муҳим фикрлар билдирилган.  Лекин халқ оғзаки ижоди асарлари тилидаги паремиологик бирликлар. ПБлар характери ва ўзига хос хусусиятлари тилшуносликда атрофлича ёритилмаган. Фақат С.Турсуновнинг “Алпомиш” достонининг лексик  хусусиятлари” мавзусидаги номзодлик ишида Г.Жуманазарованинг “Фозил Йўлдош ўғли достонлари тилининг лингвопоэтикаси” номли монографиясида (2.150-168) достонлар  тилига хос  ПБлар юзасидан айрим фикрлар билдирилган (1, 4-16).  1999 йилда “Алпомиш” достонининг минг йиллиги муносабати билан бу  асардаги фразеологизмлар таҳлилига  бағишланган мақолалар эълон қилинди, мухтасар луғат характеридаги иш  нашр этилди (5, 3-36). Проф.Б.Йўлдошевнинг айрим ишларида ҳам достонлар тилига хос ПБларнинг семантик ва грамматик табиати қисман ўрганилган (3, 12-21; 4, 125-130).

So’zlashuv nutqida variantdoshlik

JizDPI
Илм-фан
So'zlashuv nutqi hodisasi deyilganda shu nutqqa hos vazivatboblik. erkinlik dialogic yuzma-vuzlik, tayyorgarliksiz yani to'g'ridan-to‘g‘ri so'zlashuvchi.hoziijavoblilik,erkinli!ik. etikaviylilik intanatsion vositalar, mimika ta'sirchanlik. ko'chma ma'nodagi nozikliklar talaffuzdagi qisqaliklarni taminlovchi fonetik. morfologik formolar tushiniladi. Ma'nolarda qayd etilishicha so'zlashuv nutqining quyidagi masalalari munozaralidir:

Ижодкор концепцияси ва бадиий услуб

JizDPI
Илм-фан
 “Услуб ёзувчининг воқелик ва инсонни идрок қилиши, уларнинг  қалбида ҳақиқатни кашф этиши ва уни сўз воситасида образли ифодалай олиши-бу вазифаларни индивидуал (“ўзига хос”) тарзда яратиш санъати”1 экан, ҳар бир ижодкорнинг сийрати, олами-ҳаётий тажрибаси, билим даражаси, диди, гўзалликни кўра билиши, тасаввури, хаёлот дунёси ўзигагина тегишлидир ва ана шу ўзлик унинг ҳар бир асарида аксланади. Айниқса шоирлар қалбида доим турфа туйғулар жўш уради. Булоқдай қайнаб чиқаётган туйғулар ўзга қалбларга кўчиб, уларни ҳам бедорликка, ўйлашга, фикрлашга бошлайди.

Усмон A'зим шеърларидаги окказионализмларнинг лингвопоэтик хусусиятлари.

JizDPI
Илм-фан
“Бадиий ижодда шоир ва ёзувчилар доимо янги сўз ясашга интилиб келадилар. Бу қонуниятдир. Чунки сўзнинг тасвирий имкониятидан мумкин қадар кенг фойдаланишга интилиш, кутилмаган, ғайриодатий, янги образлар яратиш эҳтиёжи,  ифодани янгича тарзда бериш  зарурати  ижодкорларни ана шундай йўл тутишга ундайди.”[1] Ана шу эҳтиёждан келиб чиқиб, адиблар ва ёзувчиларнинг дунёқарашига хос бўлган, фақат уларнинг асарларида учрайдиган, умумхалқ тилида оммалашиб кетмаган ясалмалар, фавқулотда ўзгача  қўллашлар- окказионализмлар вужудга келади.

Зулфия шеърларида эмоционал-экспрессив бўёқдор сўзларнинг қўлланиши

JizDPI
Илм-фан
Зулфиянинг ўзбек адабиёти тараққиётида алоҳида ўрни бор. Зулфия билим юртида ўқиб юрган давридаёқ адабиётга қизиқиб шеърлар ёза бошлайди. Зулфия шеър ёзишга қизиқишини онасидан деб билади. “Сўзга шайдолик ҳиссини менинг қалбимда… оддий аёл – онам уйғотган” дейди шоира. Зулфия шеърлари тематикаси севги ва садоқат, қўмсаш ва фироқ, соғиниш ва ҳижрон билан боғлиқ бўлибгина қолмай, диққатни меҳнат ва меҳнат кишиси, унинг қамрамонлиги-ю ватанпарварлигини, бахт-саодат йўлидаги шиддатли курашини куйлашга, халқлар ўртасидаги дўстликни, қардошликни улуғлашга қаратди. Буни тасвирлаш, ифодалашда шоира ўзбек тилининг бой лексикасидан самарали фойдалана билганки, биз буни эътироф этиш билангина чекланиб қолмай, шоиранинг индивидуал-стилистик маҳоратини ҳам эътибор қаратишимиз зарур.

Ўқувчиларга математикани ўқитишда математика ва информатика фанлараро боғланиши ўрнатиш.

JizDPI
Илм-фан
Амалиёт кўрсатадики, мактабда ўқитишда фанлараро боғланиш бугун фанда ва жамият ҳаётида содир бўлаётган жараёнлар интеграциясининг аниқ ифодасидир. Бу боғланишлар муҳим ҳусусияти мактаб ўқувчилари томонидан кўникма фаолиятининг умумлаштирилган характерига эгаллашдан иборат бўлган ўқувчиларнинг амалий ва илмий-назарий тайёргарлигини оширишда муҳим аҳамиятга эга.

Математика фанини ўқитишда инновацион технологиялардан фойдаланиш

JizDPI
Илм-фан
Таьлим-тарбия мазмуни, мақсад ва вазифалари даврлар ўтиши билан кенгайиб бориши натижасида унинг шакл ва усуллари ҳам такомиллашиб бормоқда. Ҳозирда инсон фаолиятининг асосий йўналишлари шу фаолиятдан кўзда тутилган мақсадларни тўлиқ амалга ошириш имкониятини берувчи яхлит тизимга, янги технологияларга айланиб бормоқда. Худди шу каби таьлим-тарбия соҳасида ҳам сўнгги йилларда педагогик технологияга амал қилина бошлади.

Миллий истиклол гояларини акдемик лецей укувчи ёшларини онгига сингдиришда туристик саёхатларнинг ахамияти.

JizDPI
Илм-фан
Мустакиллигимиз натижаси уларок вужудга келган академик лицейлар ва уларнинг укувчиларини олдига она табиатни асраш ва кадимий жойларга саёхатлар уюштириш укувчиларнинг жисмоний сифатларини тарбиялашда миллий кадриятлар билан биргаликда ижтимоий биологик ва педагогик омилларни хисобга олиш ва улардан кенг фойдаланишда умумий вазифаларни хал килишда мухим ахамият касб этади.

Миллий истиклол гоясини ёшлар онгига сингдиришда жисмоний тарбия ва спортнинг ахамияти.

JizDPI
Илм-фан
Узбекистон Республикаси 1991-йил истиклолга эришгандан сунг, миллий урф-одатларимиз, кадриятларимиз тикланди, тилимиз, байрогимиз, гербимиз, мадхия, комус, армия, чегарамизга хамда уз Президентимизга эга булдик.
Давлатимиз томонидан шахсни ривожланиши, яхши истикомат килиши учун ёш авлодни баркамол, эркин, хар томонлама етук булиши учун «Жисмоний тарбия ва спортни ривожлантириш» 1996-йил 17-январда «Узбекистонда футбол ривожлантиришнинг ташкилий асослари ва принципларини тубдан такомиллаштиришни чора тадбирлари тугрисида» ги, 2002-йил «Болалар ва усмирлар спорт жамгармасини ташкил этиш» фармонларини чикарилиши, жойларда жахон андозаларига мос келадиган спорт бинолари ва иншоотларини барпо этилиши ёшларни жисмоний тарбия ва спортга кизикишини орттирди.

Халклар давлатлар микёсида жисмоний тарбия ва спортнинг урни.

JizDPI
Илм-фан
Мустакиллик йилларида шакилланган янги узбек давлатчилигининг сиёсий рамзлари нафакат унинг ажралмас таркибий кисми, балки ижтимоий-гуманитар фанлар учун мухим тадкикот мавзуларидан бирини ташкил этади. Давлат ёки халк томонидан тарихий жараёнларнинг маълум боскичида танланган сиёсий рамзлар уларнинг узаро бир-бирларини тушунишлари, маълум максад йулида уюшиб хамжихатлиликда харакат килишларини таъминлайди.

Истиклол гояларини ёшлар онгига сингдиришда жисмоний тарбия укитувчиларининг роли.

JizDPI
Илм-фан
Узбекистон давлатида жисмоний тарбия сохасида амалга оширилаётган туб ислохатлар баркамол инсон шахсини шакиллантиришга каратилган булиб, халкимизнинг миллий манфаатларига, эзгу максадларига тула мос келади.
Уз навбатида миллий истиклол мафкураси, энг аввало хаётга эндигина кадам куяётган ёш авлод хаётига янгича маъно ва мазмун бахш этишга унда фаол хаётий позицияни шакиллантиришга каритилгандир. Зеро ёшлар факат миллий гоя тимсолида мамлакат тараккиёти, юрт тинчлиги ва халк фаровонлигини таъминланишининг мухим воситаси сифатида англайдилар.

Халфачиликда юзага келган устоз-шогирд муносабатлари ва уларнинг бугунги кендаги ахамияти.

JizDPI
Илм-фан
Халфачилик саньатида устоз шогирдлик аньаналари кучлилиги, куй, ижро услуби авлоддан-авлодга ўтиши, оилавий ворислик каби хусусиятларга кўзга ташланади.
Устозларнинг айтишича “халфа” сўзи Хоразм маданиятида “шогирд”, яъни устозининг муносиб шогирди маьносини англатиб келади. Бинобарин, ҳар бир шогирд-халфанинг ўз устози бўлиши лозим. Шогирд устози санъатини кўп йиллик таҳсил давомида мукаммал эгаллаб ҳамда зарур инсоний фазилатларга эга бўлгач, устозининг розилигига эришади ва шундан сўнг халфачиликни бўйнига олади1.